Ayhan SÜREK İMC Danışmanlık

asurek@superonline.com

Genel kanıya göre profesyonel ‘‘işini diğerlerinden iyi yapan insan’’, ‘‘pahalı insan’’ ya da ‘‘para için çalışan insan’’dır. ‘‘Ben profesyonelim, bu ücretten aşağı çalışmam’’ ya da ‘‘Ben profesyonelim, bana kim daha fazla para verirse onun için çalışırım’’ cümlelerini, çalışma yaşamında zaman zaman duyarız. Hatta, ‘‘Ne kadar ekmek o kadar köfte’’ anlayışı profesyonelce sayılıp ‘‘Bu kadar paraya bu kadar iş yapılır’’ düşüncesiyle çalışmak, işyerinde sekiz saati doldurmakla eşdeğer görülür. Bu nedenle vatandaşlar saatlerce kuyruklarda bekleyebilir, öğrenciler okullara girdikleri gibi mezun olabilir, tedavi için gidilen hastanelerden daha önemli arazlarla dönülebilir vs..

Profesyonellik anlayışındaki yozlaşma, çalışma yaşamını ve dolayısı ile tüm toplumu doğrudan etkilemektedir. Oysa profesyonel en yalın anlamı ile, meslek sahibi olmak demektir. Meslek sahipliğini, iş, diploma, pozisyon, gelir veya unvan sahipliğinden ayırt etmek gerekir.

Profesyonellik ve Diploma

Her diploma sahibi, ‘‘profesyonel’’ veya meslek sahibi olamayacağı gibi, meslek sahipliği bir ömür boyu devam etmeyebilir. Örneğin, yıllarca mühendislik mesleğini başarı ile sürdürmüş bir insan, bir gün lokanta işletmeye başlarsa, mühendislik diploması sahibi olmasına rağmen, mesleğini sürdürdüğü söylenemez. İşin ilginç yanı, zaman geçtikçe bu mesleğe yeniden sahip olma şansını da bütünü ile yitirebilir. Bu nedenle meslek sahipliği ihmale gelmez.

Profesyonellik ve Para

Çoğu zaman profesyonelliğin ölçülü sayılan para, zaman zaman mesleki yozlaşmanın ölçütü olabilmektedir. Meslek para kazanmak iç in bir araç olabilir ama, yalnızca para kazanmak amacı ile meslek sahibi olunmaz. Bir profesyonel için, ihtiyaç ötesine geçen para mesleğini geliştirmenin aracıdır. Danışmanlık yaptığım şirketlerde, zaman zaman çok yüksek kalibreli profesyonellerin piyasanın altında ücretlerle zevkle çalıştıklarını gözlediğim gibi, düşük profilli ‘‘profesyonellerin’’ gerçekten çok yüksek gelirlerle sürekli şikáyet ederek çalıştıklarına da şahit oldum. Profesyonel para kazanır, hatta çok para kazanabilir ama para için çalışmaz. Meslek sahibi insanın birinci motivasyonu mesleğini serbestçe yapabilmesi , ikincisi de mesleğinde hep daha iyiyi yapma şansının olmasıdır. Ancak, tabii ki profesyonel geçimini mesleğinden temin eder.

Profesyonellik ve İş

Her iş sahibi, profesyonel demek değildir. Yani tezgáhta müşteriden para alıp mal vermek ‘‘tezgáhtarlık’’ mesleğine sahip olunduğu, fotoğraf çekip karşılığında para almak fotoğrafçılık mesleği veya mühendislik diplomasına sahip olup bir işyerinde mühendis unvanı ile çalışmak mühendislik yapıldığı anlamına gelmez. Profesyonel için mesleki uğraş, yaşamın en önemli hatta ayrılmaz parçasıdır. Bu anlamda profesyonellik sürekli yapılan iş ile yarışmayı gerektirir. Eğer bir meslek sahibi yaptığı iş ile yarışmıyorsa, bir müddet sonra mesleği iş haline dönüşeceğinden meslek sahibi olmaktan çıkıp, iş sahibi olabilir. Profesyonellik uzmanlaşmayı gerektirir. Bir meslek, bir yaşam tarzı demektir. Aynı şekilde ticaretle uğraşıp daha sonra sanayicilik, sonra da bankacılık yaparak, başarılı olmuş işadamları vardır. Bu anlamda iş kurmak, iş sahibi olmak ile profesyonelliği de ayırmak gerekir. Zira bu tür başarıların ardında profesyonelleri kullanabilme becerisinin yattığını gözardı etmemeliyiz. Doğuştan iş sahibi olunabilir ama doğuştan profesyonel olunamaz. Profesyonellik emek ister.

Profesyonellik ve Unvan

Profesyonelin bir unvanı vardır, o da mesleği. Profesyonele bu unvanı ürettiği iş verir. Dolayısı ile profesyoneller atanmaz. Yani meslekleri, müessesenin, patronun vs. verdiği unvanlardan daha değerlidir. Zira verilen pozisyon ve unvanları verenler alabilir, ama profesyonelliği kişi kendisi kazanır ve kurallarına uymadığı takdirde kendisi kaybeder.

Profesyonellik ve Yaratıcılık

Bir profesyonelin çalışma yaşamındaki motivasyonu mesleki gelişme ile mümkündür. ‘‘Bunca yıldır bu işi yapıyorum, benden iyi mi bileceksiniz?’’ anlayışı profesyonelce değildir. Her zaman daha iyi vardır, hiç beklenmeyen yerden yepyeni bir şey öğrenilebilir. Bu anlamda profesyonel, bilgiyi kullanabilendir. Çok bilen olmayabilir. İlgilenen her insan salt bilgi sahibi olabilir, ama bilgiyi üretime dönüştürebilmek meslek sahibi insanların harcıdır. Bu anlamda profesyonellik şablon uygulamaları değil, yaratıcı çözümleri gerektirir.